Województwo małopolskie dysponuje znaczącym w skali kraju potencjałem społeczno-gospodarczym. Małopolska wytwarza 8,0% PKB kraju i charakteryzuje się wysokim poziomem wzrostu gospodarczego. Na terenie Małopolski działalność prowadzi ponad 412 tys. podmiotów gospodarczych (luty 2020). Region Małopolski, jest wyjątkowym regionem w Polsce pod względem różnorodności złóż surowców mineralnych, do których należą: ropa naftowa, gaz ziemny, siarka, gips, cynk, ołów, piaskowce, wapienie, węgiel kamienny, sól kamienna, wody mineralne i geotermalne.
Inteligencje specjalizacje regionu:
- Life Science
Life science to jedna z najdynamiczniej rozwijających się branż na świecie. Także w Małopolsce. To specjalizacja interdyscyplinarna leżąca na pograniczu nauk medycznych, biologicznych i biochemicznych. Tutaj innowacje powstają każdego dnia. Life science to bardzo szerokie pojęcie. Dlatego podzielono je na dwie grupy wartości. Pierwszą jest zdrowie i jakość życia. Składają się na nią produkty i technologie stosowane w profilaktyce, diagnostyce, leczeniu i rehabilitacji chorób zarówno ludzi, jak i zwierząt. Drugą grupę stanowi biogospodarka i wchodzące w jej skład półprodukty i produkty wykorzystywane do produkcji farmaceutyków, kosmetyków, żywności, materiałów i energii. Innowacja kosztuje. Dlatego w life science odnotowuje się wysokie nakłady małopolskich przedsiębiorstw na B+R. Nakłady te rosną rok do roku. Life science ma spore udziały w profilu kształcenia przyszłych kadr (w Małopolsce duży odsetek studentów kształci się na kierunkach biologicznych, rolniczych i ochrony środowiska). Kolejnym warunkiem powodzenia w rozwoju specjalizacji jest ścisła współpraca różnych środowisk. Potrzebny jest transfer wiedzy z laboratoriów uniwersyteckich do przedsiębiorstw. W Małopolsce jest ku temu klimat. Duża liczba instytucji otoczenia biznesu kieruje swoją ofertę do przedsiębiorstw z branżylife science. Największe z tych instytucji to Klaster LifeScience Kraków, MedCluster oraz Jagiellońskie Centrum Innowacji.
- Energia Zrównoważona
Konsumpcja energii rośnie bardzo szybko. Dlatego świat zmierza w stronę trwałego i zrównoważonego systemu energetycznego, redukcji emisji dwutlenku węgla i paliw kopalnych, rozwoju odnawialnych źródeł energii. To także kierunek, w którym podąża Małopolska. Globalny udział odnawialnych źródeł energii w produkcji energii elektrycznej wynosi ok. 23%, licząc energetykę wodną, słoneczną, wiatrową, fotowoltaikę oraz biomasę i biopaliwa. Polska ze źródeł odnawialnych pozyskuje dziś ponad 13,5% energii. Zgodnie z dyrektywą unijną do 2020 roku udział energii odnawialnej nie może być niższy niż 15%. Czasu zostało niewiele. Dziś każdy nowoczesny region stara się działać w oparciu o zrównoważoną energię. Także Małopolska. Co robimy w tym obszarze? Zwiększamy wykorzystanie odnawialnych źródeł energii, podnosimy efektywność energetyczną małopolskich firm, redukujemy emisję zanieczyszczeń oraz wprowadzamy niskoemisyjny transport miejski. Energia zrównoważona – jako inteligenta specjalizacja – obejmuje w dużym skrócie zagadnienia rozwoju energetyki oraz wykorzystania energii. Skupia się na czystych technologiach energetycznych, efektywności energetycznej i energetyce prosumenckiej.
- Technologie informacyjne i komunikacyjne
Choć komunikacja towarzyszy ludziom od zawsze, to rozwój technologii znacznie ją ułatwił. Dziś jesteśmy społeczeństwem informacyjnym. Trudno wskazać dziedzinę życia, w której nie wykorzystuje się technologii informacyjno- komunikacyjnych. Zasoby informacji stale się powiększają, a równocześnie są coraz bardziej rozproszone. Aby móc sprawnie i szybko korzystać ze zgromadzonych danych potrzebna jest technologia. Z pomocą przychodzi sektor ICT, czyli w skrócie działania zajmujące się produkcją urządzeń komunikacyjnych i informatycznych oraz usługi im towarzyszące. Jaki związek ma ten sektor ze społeczeństwem informacyjnym? Tylko w społeczeństwie informacyjnym przetwarzanie informacji z wykorzystaniem ICT stanowi znaczącą wartość ekonomiczną, społeczną i kulturową. ICT sprzyjają upowszechnianiu informacji i wiedzy, a granice geograficzne nie stanowią przeszkody dla przepływu informacji. Małopolska jest regionem o wysokiej koncentracji firm z branży ICT, zajmuje drugie miejsce wśród województw o najwyższym wskaźniku zatrudnienia w tym sektorze. Przedsiębiorstwa funkcjonujące w obrębie tej specjalizacji przeznaczają wysokie nakłady na B+R.
- Chemia
Przemysł chemiczny to kluczowy sektor polskiej gospodarki. W dużej części buduje krajowy eksport. Produkty, które wytwarza są wykorzystywane w niemalże wszystkich gałęziach rynku. Branża chemiczna należy do strategicznych także w Małopolsce. Polska Izba Przemysłu Chemicznego do największych wyzwań dla branży chemicznej zalicza poprawę innowacyjności. Innowacje to właściwie jedyna droga do dalszego rozwoju europejskiej branży chemicznej na rynku globalnym. Przemysł chemiczny będzie nadal przechodził wiele istotnych zmian, a rynek będzie wymuszał rozwój nowoczesnych technologii wytwarzania i nowych materiałów. Małopolska specjalizacja obejmuje w szczególności programy zmierzające do wdrażania nowych związków, materiałów i technologii chemicznych, a także rozwiązań z dziedziny inżynierii chemicznej. Branżę charakteryzuje wysoka wydajność pracy, wciąż powstają nowe przedsiębiorstwa. Warto zwrócić uwagę na dużą skalę eksportu produktów chemicznych wytwarzanych w regionie (w 2016 roku wartość eksportu wyniosła 1,3 mld EUR).Patrząc na mapę małopolskich ośrodków przemysłu chemicznego dowiemy się, że największe firmy znajdują się w Tarnowie, Oświęcimiu, Alwernii oraz Skawinie.
- Produkcja metali i wyrobów metalowych oraz wyrobów z mineralnych surowców niemetalicznych
Branża metalowa jest jedną z najdynamiczniej zmieniających się branż polskiego przemysłu. Wzrasta produkcja, przybywa przedsiębiorstw, postępuje automatyzacja. Nie brak jednak zagrożeń. Wyzwaniem dla branży jest sytuacja geopolityczna, która znacząco wpływa na ceny metali. Specjalizacja (produkcja metali) obejmuje badania i rozwój głównie technologii wytwarzania i kształtowania materiałów opierających się na tworzywach metalicznych i ceramicznych oraz zagospodarowywaniu odpadów. Produkcja metali obejmuje w szczególności rozwój wyrobów metalowych na potrzeby branży elektrycznej i energetycznej. Uwzględnia także badania z zakresu inżynierii materiałowej. Z kolei wyrobami z pozostałych mineralnych surowców niemetalicznych są przede wszystkim: szkło, porcelana, ceramika, cement, wapno, gips. Małopolska w ramach tej specjalizacji wykazuje się bardzo dużą aktywnością badawczo-rozwojową. Ta z kolei przekłada się na wysoki wskaźnik innowacji w poszczególnych przedsiębiorstwach (75% małopolskich firm wprowadziło innowacje w ostatnich latach). Ponadprzeciętne zatrudnienie, relatywnie wysokie wynagrodzenia oraz dynamika powstawania nowych firm mogą świadczyć z jednej strony o dobrej kondycji sektora, z drugiej o potencjale do tworzenia wysokiej wartości dodanej.
- Elektrotechnika i przemysł maszynowy
Elektrotechnika i przemysł maszynowy jako gałęzie przemysłu elektromaszynowego stanowią dziś jeden z największych sektorów przemysłowych na świecie. Produkty wytwarzane w ramach tego sektora (m.in. maszyny, urządzenia elektryczne) stanowią najważniejsze towary eksportowe Małopolski. Sektor obejmuje produkcję wyrobów elektronicznych, optycznych, urządzeń elektrycznych i mechanicznych, a także produkcję pojazdów, środków transportu oraz ich komponentów. Nakłady inwestycyjne na maszyny i urządzenia są nie tylko związane z wdrażaniem nowoczesnych technologii. W dużej mierze są to nakłady na transfer innowacji do firm. Dzięki temu sektor cechuje wysoki odsetek przedsiębiorstw innowacyjnych (57% małopolskich firm wprowadziło co najmniej jedną z innowacji produktowych, procesowych, organizacyjnych bądź marketingowych).Małopolska jest ważnym eksporterem produktów elektromaszynowych. Eksport maszyn i urządzeń elektrycznych oraz ich części, a także pojazdów nieszynowych oraz ich części i akcesoriów wyniósł w ostatnich latach kilka miliardów euro. Dominujący obszar działalności małopolskich firm w obrębie tej specjalizacji to naprawa, konserwacja oraz instalowanie maszyn i urządzeń.
- Przemysły kreatywne oraz czasu wolnego
Polska jest jednym z największych eksporterów produktów i usług sektora kreatywnego (17. pozycja wśród wszystkich gospodarek świata). Znajdujemy się w grupie dziesięciu największych eksporterów wzornictwa na świecie. Małopolska ma w tym swój spory udział. Przemysły kreatywne to jedna z najmłodszych gałęzi gospodarki. Została nazwana dopiero pod koniec ubiegłego wieku. Wtedy amerykański socjolog i ekonomista Richard Florida wyodrębnił klasę kreatywną. To ona stanowiła według niego źródło rozwoju cywilizacji postindustrialnej. Zaliczył do niej naukowców, badaczy i wynalazców, artystów, architektów, pisarzy, wydawców, dziennikarzy, informatyków i programistów. Klasę kreatywną zdaniem Floridy cechują trzy podstawowe wartości (tzw. 3T): talent, tolerancja i technologia. Podobnie zdefiniowaliśmy małopolską specjalizację. Wszystkie aktywności tworzone w jej ramach mają swoje źródło w indywidualnych zdolnościach i talencie, mają potencjał tworzenia dobrobytu i miejsc pracy. Podmioty działające w branżach kreatywnych pod względem tworzenia i wdrażania innowacji należą do najbardziej aktywnych na rynku. Małopolska specjalizacja obejmuje przemysły kreatywne, projektowanie graficzne, gry komputerowe i oprogramowanie, wzornictwo przemysłowe, architekturę, modę oraz przemysły czasu wolnego. Zalicza się do nich turystykę, rozrywkę i rekreację.
Więcej informacji: https://businessinmalopolska.pl/o-regionie/inteligentne-specjalizacje-regionu
